Który ze średniowiecznych władców zapewnił Polsce największe terytorium? Jak istotne znaczenie miały podboje Kazimierza Wielkiego? I jakie wyzwanie terytorialne stanęło przed Władysławem Jagiełłą?
Epidemie przetaczały się przez miasta Rzeczypospolitej co kilka lat, w skrajnych przypadkach prowadząc do skurczenia ich populacji nawet o kilkadziesiąt procent. Spustoszenie było nie mniejsze, niż na zachodzie Europy. Prof. Cezary Kuklo twierdzi...
Sekret skuteczności spartańskich wojowników. Co sprawiało, że byli najlepszymi żołnierzami w Grecji?
Nie byli lepiej uzbrojeni, nie odkryli doskonalszej taktyki, nie mieli nawet wyraźnie bardziej utalentowanych dowódców niż sąsiedzi. Co więc sprawiało, że spartańscy wojownicy budzili respekt w całej Grecji? Odpowiedź zamyka się w jednym słowie:...
Posiadacze samochodów w międzywojennej Polsce nie mieli łatwo. Nie dość, że musieli poruszać się po koszmarnie złych drogach i płacili równowartość ponad ośmiu dzisiejszych złotych za litr benzyny, to na dodatek ich kieszenie drenowały absurdalnie...
W zdecydowanej większości przypadków średniowieczne przydomki nadawano już po śmierci obdarzonych nimi osób. Często działo się tak dopiero po kilku dekadach. Niekiedy – nawet po całych stuleciach. Z królem Władysławem Łokietkiem było jednak inaczej.
Jeszcze przed oficjalną kapitulacją Japonii 21 sierpnia 1945 roku tamtejsze władze podjęły decyzję o utworzeniu Towarzystwa Rekreacji i Rozrywki (Recreation and Amusement Association – RAA) – oficjalnej, państwowej instytucji mającej świadczyć...
Człowiek pokoju? Wielki budowniczy? Stateczny władca o wyjątkowej mądrości? Nic z tych rzeczy. Obraz Kazimierza Wielkiego w czeskich kronikach XIV stulecia kształtował się zupełnie inaczej. Co pisano o polskim królu na jednym z najważniejszych...
Vidkun Quisling w trakcie niemieckiej inwazji na Norwegię próbował obalić króla i przejąć władzę nad krajem. Później z namaszczenia nazistów stanął na czele marionetkowego rządu. Osobiście uważał się za zbawcę skandynawskiego narodu. Czy jego rodacy...
Historycy podkreślają, że polscy królowie elekcyjni żyli na kredyt i stale tonęli w długach. Ale konkretne kwoty i tak są w stanie przyprawić o zawrót głowy. I ułatwiają zrozumienie skali niemocy polskiej monarchii.
Nie doczekaliśmy się jeszcze przeglądu całego imiennictwa w Polsce szlacheckiej. Znane są jednak obyczaje i mody panujące w różnych parafiach, miastach i powiatach. Jaki obraz wyłania się z dostępnych badań? Jakie imiona Polacy sprzed 300 czy 400...
Historia defekacji w antycznej Grecji to nie dzieje postępu, ale wielkiego regresu. Minojska Kreta z czasów archaicznych (ok. 1700 roku p.n.e.) dysponowała spłukiwanymi toaletami podłączonymi do kanalizacji. Wielcy myśliciele pokroju Sokratesa (V...
Całe lata po odzyskaniu niepodległości przejazd pociągiem
z Warszawy do Krakowa wciąż zajmował rozkładowo dziewięć godzin, a do Poznania jedenaście.
Nikogo, kto znał fakty o stanie polskiej kolei to nie dziwiło.
Źródła historyczne przechowały informacje o czterech ślubach sławnego króla. Władysław Jagiełło żenił się kolejno z Jadwigą Andegaweńską, hrabianką Anną z Celje, małopolską arystokratką Elżbietą z Pilczy i młodą Rusinką Sonką. Ale czy ta lista...
Skojarzenia nie są w tym przypadku bezpodstawne. Nazwa
Alei Jerozolimskich nawiązuje do społeczności żydowskiej. I do intrygującej inicjatywy
budowlanej sprzed kilku stuleci.
Pierwsze lokacje miast w Polsce przypadły na okres rozbicia dzielnicowego. Już wcześniej nad Wisłą istniały jednak zwarte skupiska ludności. Koncentrowały się w nich handel i rzemiosło. Tam też znajdowały się siedziby władzy świeckiej i duchownej...
Dogmatyczne spory – tak w sprawach drobnych, jak i zupełnie fundamentalnych – wstrząsały Kościołem już od jego zarania. Gdy jednak chrześcijaństwo stało się religią państwową, także różnice poglądów na wiarę zyskały nową rangę. I rodziły konflikty...
W pierwszych latach niepodległości praca w policji oznaczała marne zarobki, permanentne nadgodziny i pogardę otoczenia. Oznaczała też jednak ogromne niebezpieczeństwo. Ilu polskich stróżów prawa zginęło na służbie?
Nowożytne państwo nie pełniło niemal żadnej z funkcji, jakie dzisiaj przypisujemy władzom centralnym. Nie organizowało służby zdrowia i edukacji, nie wypłacało emerytur ani nie dbało o bezpieczeństwo wewnętrzne. Na co szły więc wszystkie pieniądze...
Taryfy telefoniczne stale rozpalały emocje zamożniejszych mieszkańców miast przedwojennej Polski. W połowie lat 20. XX wieku powstał nawet Związek Abonentów Telefonicznych, walczący z planami wprowadzania liczników rozmów i grożący buntem, jeśli...
Wizyta Kazimierza Wielkiego w krzyżackiej stolicy. Dlaczego polski król zapuścił się do paszczy lwa?
Fakt, że u schyłku swego życia Kazimierz Wielki odwiedził główną twierdzę Krzyżaków w świetle zachowanych źródeł nie ulega najmniejszej wątpliwości. Równie oczywisty jest bezprecedensowy charakter wizyty. A słowa, które w Malborku wypowiedział...
Więźniowie w Auschwitz-Birkenau byli narażeni na wiele okrutnych kar. Jedna z nich cieszyła się szczególnie złą sławą. Dla wielu osadzonych kara słupka była równoznaczna z wyrokiem śmierci.
Dane o średniej długości życia w wieku XVIII zaskakują. Czy rzeczywiście sytuacja w Polsce była aż tak dramatyczna? I dlaczego nawet w najbardziej rozwiniętych krajach ludzie żyli średnio niewiele ponad 30 lat?
W stuleciach przed wynalezieniem druku książka stanowiła towar luksusowy, kosztowny i przydatny tylko dla wąskich warstw ludzi wykształconych. Każdy z egzemplarzy wykonywano ręcznie i każdy wymagał dni lub nawet tygodni pracy. Ile książek...
Kiedy zastępy Wehrmachtu sforsowały polskie szlabany graniczne, Karol Wojtyła był 19-latkiem i mieszkał na krakowskich Dębnikach. Jego ojciec miał za sobą długą karierę wojskową, którą zakończył w randze porucznika. Przyszły papież też przeszedł...
„Idealizowanie obrazu duchowieństwa parafialnego w dobie przedrozbiorowej ma niewiele wspólnego z rzeczywistością” – podkreśla profesor historii z Uniwersytetu w Białymstoku Cezary Kuklo. I przypomina, jak wielkim problemem w dawnej Polsce były...
Z GROM-em lepiej nie zadzierać. Przekonali się o tym na
własnej skórze rebelianci, którzy ostrzelali w Bagdadzie bazę naszych żołnierzy.
Specjalsi nie zamierzali puścić tego płazem.
Przed rewolucją przemysłową świat znał tylko dwa źródła energii mechanicznej, inne niż siła mięśni: wodę i wiatr. Oba miały kluczowe znaczenie dla średniowiecznej i nowożytnej gospodarki. Najważniejsza była jednak woda.
„Poprzez dobre drogi do motoryzacji kraju”. Tak brzmiało sztandarowe hasło założonej w 1934 roku w Warszawie Ligi Drogowej. Trudno nie zgodzić się ze sloganem. Szkoda tylko, że nie wprowadzono go w życie.
Stefan Batory przejął tron w państwie rozgrabionym w burzliwych latach bezkrólewia, szczycącym się ograniczeniem władzy królów i opanowanym niemocą po krótkim eksperymencie z Henrykiem Walezym. Jakie dochody mógł uzyskać skarb Polski w tak trudnym...
Wbrew wyobrażeniom włodarzy Petersburga, imperialna Rosja nigdy nie była krajem jednolitym narodowościowo. Dopiero jednak rozbiory Polski przyniosły prawdziwe trzęsienie ziemi. I zmieniły demografię Rosji w sposób, z którym carowie nie potrafili...
